merhaba sevgili odyologlar bugun size rehabilitasyon merkezlerinde vermiş olduğunuz işitme eğitimi modülünün ne olduğunu açıklamaya çalışacağım. öncelikle işitme eğitimi modülünün temel amacı nedir ? basitçe işitme becerisini geliştirebilmedir.

Peki bu işitme eğitimi kapsamında neler hedefler ve neler yapmalıyız? Aşağıda sırlandığı gibi odyologlar işitme cihazlı ya da koklear implantlı bireye işitme eğitimi sonucunda aşağıdaki hedefleri gerçekleştirmiş olmalıdır. bu hedefler:

1. Sesi fark eder.
2. Sesin benzerliklerini ve farklılıklarını ayırt eder.
3. Sesin inceliğini, kalınlığını ayırt eder.
4. Sesin uzunluğunu, kısalığını ayırt eder.
5. Çevresel sesleri tanır.
6. Konuşma seslerini tanır.
7. Söylenen kelimeleri tanır.
8. Söylenen yönergelere uyar.
9. Dinlediği hikâye ile ilgili sorulara doğru tepki verir.
10. Sessiz ve gürültülü ortamlarda konuşmayı takip eder.

Bu hedefleri kısaca açıklamaya çalışalım:

Sesi fark eder? Burada ne anlatmak istiyoruz?
sesi fark etme, sesin varlığı ve yokluğuna tepki verme yeteneğidir. sesi fark etme becerileri desteklenen birey aynı zamanda işitsel dikkatini de geliştirir. sesi fark etme çalışmalarında, bireyin sese kendiliğinden tepki verebilmesi için öncelikle çeşitli seslere karşı şartlanması gereklidir. bireyin sese şartlanmasında, bireyden sesi duyduğunda davranışsal olarak bir tepki vermesi ve/veya bunu tekrar etmesi istenmelidir (sesi duyduğunda küpleri sepete atması gibi). birey, sese şartlanma çalışmaları sonrasında sese kendiliğinden tepki vermeye başlar.

Sesi ayırt eder? Peki burada ne anlatmak istiyoruz?

sesi ayırt etme, iki veya daha fazla ses uyaranı arasından benzerlikleri ve farklılıkları algılama becerisidir. bireyin telefon sesini dinledikten sonra verilen ikinci sesin aynı ya da farklı olduğunu ayırt etmesi, bu beceriye bir örnek olarak verilebilir.
sesi tanıma;davranışsal tepki verme, bir resimden gösterme, yazma ya da duyduğu sesi tekrar etme ile gözlemlenen beceridir. sesi tanıma çalışmalarında ilk aşamada; ev içi sesler (müzik, kapı zili, telefon sesi, makas sesi vb.), ev dışı sesler (korna, siren, kuş sesi vb.) ve insan sesleri (gülme sesi, öksürme sesi vb.) gibi çevresel sesler kullanılmalıdır. bir sonraki aşamada ise konuşma seslerini tanıma çalışmaları yapılmalıdır. bu çalışmalarda; ince -kalın sesler (davul-çelik üçgen sesi vb.), uzun- kısa sesler (düt-düüüüt, me-meeee vb.), alçak yüksek sesler (şiddetli-az şiddetli davul sesi vb.), tek ve tekrarlanan sesler (ba-babababa sesleri vb.), insan sesleri (erkek-kadın-çocuk sesleri vb.) farklı frekanslardaki konuşma sesleri (a, u, i, m, ş, s) gibi sesler kullanılmalıdır.
Sesi tanıma devam: Kelime tanıma çalışmaları, anlamlı hecesel sesleri tanıma uygulamalarıyla başlar. Bu çalışmalarda tren çuf çuf, köpek-hav hav sesleri ile tanıtılmalıdır. Farklı hece sayısındaki kelimeleri tanıma çalışmasında bireyden bir, iki ve üç heceli kelimelerin olduğu (top, bebek, araba gibi) nesne veya nesne resimleri içinden doğru hece sayısındaki nesneyi seçmesi istenmelidir. Aynı hece sayısındaki kelimeleri tanıma çalışmasında ise bireyden iki ya da tek heceli kelimelerin olduğu nesne veya nesne resimlerinin içinden söylenen nesneyi seçmesi istenmelidir. Bu uygulamada birinci aşamada iki heceli kelimeyi 3, 6, 9, 12 nesne/resim (masa, kapı, gözlük gibi) arasından söylenen nesneyi/resmi seçmesi istenmelidir. İkinci aşamada aynı uygulama tek heceli (top, göz, ev gibi ) nesne/resimlerle yapılmalıdır.
sesi anlama: yönergeleri takip etme, sorulara cevap verme veya karşılıklı konuşmayı sürdürebilme ile gözlemlenen beceridir. Anlama becerilerini geliştirmek için doğal yaşantıda basitten zora doğru çeşitli etkinlikler yapılmalıdır. Bireyin işitsel algı düzeyi ve yaşına göre yapılan çalışmalar “al, gel, ver” gibi basit yönergeleri anlamadan başlayarak “Topu al, masanın üstüne koy, sandalyeye otur.” gibi daha karmaşık yönergeleri anlamaya doğru bir sıra izlemelidir
Buraya dikkat burası çokomelli Sesi fark etme, ayırt etme, tanıma çalışmalarında ses çıkaran oyuncaklar (çıngırak, sıkmalı oyuncaklar, basıldığında ses çıkaran oyuncaklar gibi), gerçek müzik aletleri (davul, çelik üçgen, ritim çubukları, def, kastanyet, ksilefon, marakas, flüt, org gibi ), çevresel ses kayıtları ile çocuk şarkıları içeren müzik kayıtları, bilgisayar tabanlı müzik ve ses programları, geçmeli oyuncaklar, sesli-ışıklı oyuncaklar, sese tepki veren hareketli oyuncaklar, nesne ve eylem kartları, kavram kartları (renk, şekil, sayı, zıt kavramlar gibi) kullanılmalıdır.
buraya dikkat burası çokomelli 2 Sesi anlama çalışmalarında nesne ve eylem kartları, olay sıralama kartları, hikâye ile ilgili aşamalı resim kartları, kavram kartları (eksik tamamlama kartları, ilişki kartları, nesne fonksiyonuna yönelik kartlar gibi) kullanılmalıdır.